ตอนที่ 72 ศาสตราจารย์เดอลีงย์อุทานด้วยความตกตะลึง
ณ บ้านที่เงียบสงบในพรินซ์ตัน รัฐนิวเจอร์ซีย์
ชายผิวขาวหัวล้านยัดเสื้อผ้าลงในกระเป๋าเดินทางแล้วตะโกน “ฉันไม่มีเวลา ไปหาคนอื่นไป! ตอนนี้อาจารย์ของฉันอยู่บนเตียงโรงพยาบาล นี่อาจเป็นครั้งสุดท้ายที่ฉันจะได้เห็นท่าน! อย่างน้อยเดือนนี้ ฉันไม่อยากเห็นอะไรที่เกี่ยวข้องกับคณิตศาสตร์ทั้งสิ้น”
ชายกลางคนในชุดสูทยิ้มอย่างกระอักกระอ่วน เขาไม่ได้โกรธเลย
ท้ายที่สุดแล้วบุคคลที่ยืนอยู่ตรงหน้าเขาก็คือไวเคานต์ปิแยร์ เดอลีงย์(Pierre Deligne)ที่มีชื่อเสียง เป็นบุคคลที่พิสูจน์ข้อคาดการณ์ของไวล์(Weil’s conjecture) เขาได้รับรางวัลอย่างเหรียญฟิลด์(Fields Medal)รางวัลครอฟอร์ด(Crafoord Prize)รางวัลวูลฟ์(Wolf Prize)และรางวัลอาเบล(Abel Prize) ถ้าหากมีรางวัลคณิตศาสตร์ เขาก็จะได้รับมันมา
แม้แต่ในสถาบันชั้นสูงอย่างพรินซ์ตัน สถาบันที่มีอัจฉริยะทางคณิตศาสตร์ทั่วโลก เดอลีงย์ก็ยังโดดเด่น
เดวิสเป็นแค่บรรณาธิการธรรมดาๆของ Mathematics Chronicle แม้ว่าเขาจะจบการศึกษาจากสาขาวารสารศาสตร์จากมหาวิทยาลัยจอนส์ฮอปกินส์ แต่เขาก็รู้เรื่องคณิตศาสตร์แค่เล็กน้อย
Mathematics Chronicle เป็นเหมือนลูกของมหาวิทยาลัยพรินซ์ตันและลูกเลี้ยงของมหาวิทยาลัยจอนส์ฮอปกินส์ อย่างไรก็ตามพรินซ์ตันก็ยังรับผิดชอบวารสาร[Year of Mathematics]เช่นกัน ซึ่งมันได้รับการยอมรับอย่างดีในแวดวงคณิตศาสตร์ ดังนั้นพรินซ์ตันจึงทุ่มทรัพยากรในวารสาร Mathematics Chronicle น้อยลง
บรรณาธิการของมหาลัยจอนส์ฮอปกินส์พยายามอย่างดีที่สุดเพื่อรักษาอิทธิพลทางวิชาการของ Mathematics Chronicle
ปกติแล้ววิทยานิพนธ์ทฤษฏีจำนวนธรรมดาๆจะไม่คู่ควรแก่การให้เดวิสสนใจ มันเป็นเรื่องบังเอิญที่เขามีความรู้เกี่ยวกับทฤษฏีจำนวนอยู่บ้าง เมื่อเขาอ่านวิทยานิพนธ์นี้ครั้งแรก เขาก็ค้นพบคุณค่าที่ไม่ธรรมดาของมันทันที
มีข้อคาดการณ์มากมายเกี่ยวกับกฏการกระจายตัวของจำนวนเฉพาะของแมร์แซน แต่ไม่มีข้อคาดการณ์ไหนเลยที่ได้รับการพิสูจน์ ท่ามกลางข้อคาดการณ์ทั้งหลาย ข้อคาดการณ์ทางคณิตศาสตร์ที่สวยงามและแม่นยำที่สุดก็คือข้อคาดการณ์ของโจวที่มีชื่อเสียงอย่างไม่ต้องสงสัย
เมื่อ 2^(2^n) < P < 2^(2^n+1) งั้นจำนวนของจำนวนเฉพาะก็คือ 2^(n+1)-1
อย่างไรก็ตามนี่เป็นเพียงการคาดเดา
ข้อคาดการณ์ของโจวก็ยังไม่ได้รับการพิสูจน์หรือหักล้าง
เมื่อมันถูกพิสูจน์ มันจะถูกอัพเกรดเป็นทฤษฏี!
แม้เดวิสจะเห็นว่าศาสตราจารย์เดอลิงย์ไม่สนใจ แต่เดวิสก็ไม่ยอมแพ้ กลับกันเขากล่าว “ได้โปรด ไวเคานต์เดอลีงย์! การวิจัยของท่านโดดเด่นที่สุดในบรรดาศาสตราจารย์ทั้งหมดที่ผมเห็นมา! ผมอ่านวิทยานิพนธ์นี้แล้วนึกถึงท่านทันที เราทำงานร่วมกันมาหลายปีแล้ว ท่านช่วยดูหน่อยได้ไหม?”
“เลิกประจบฉันได้แล้ว” เดอลีงย์กล่าว เขากระแทกกระเป๋าลงแล้วหัวเราะอย่างเย็นชา เขากล่าว “ฉันรู้ว่าฉันเก่ง”
ปกติเขาจะไม่หงุดหงิดแบบนี้ เช่นเดียวกับอัจฉริยะคนอื่นๆในพรินซ์ตัน เขาจะเป็นคนที่หยิ่งยโสเล็กน้อยเท่านั้น ปกติแล้วถ้าเดวิสนำวิทยานิพนธ์ที่น่าสนใจให้เขา เขาก็จะใช้เวลาอ่านมัน
อย่างไรก็ตามไม่ว่าวิทยานิพนธ์จะน่าสนใจแค่ไหน เขาก็มีเรื่องสำคัญมากกว่าที่ต้องทำ
อาจารย์เขามิสเตอร์ก็อตเทนดิ๊กกำลังนอนอยู่บนเตียงพยายาบาลและสามารถจากไปได้ตลอดเวลา
เขาไม่ได้รู้สึกอยากศึกษาโจทย์คณิตศาสตร์เลย เขาต้องบินไปฝรั่งเศษเพื่อดูอาจารย์ของตน
ไม่เพียงแต่เขาจะหยุดงานบรรณาธิการทางวิชาการเท่านั้น แต่เขายังหยุดโปรเจ็ควิจัยของตนเองไว้ชั่วคราว
เดวิสโน้มน้าว “ท่านไม่อยากให้ของขวัญมิสเตอร์ก็อตเทนดิ๊กหรือ?”
เดอลีงย์กล่าวด้วยความโกรธ “ของขวัญ? แผ่นกระดาษขยะเนี่ยนะ? ฉันจะซื้อดอกไม้ในฝรั่งเศษ!”
“ผมสัญญาเลย วิทยานิพนธ์นี้ไม่ได้แย่อย่างที่ท่านคิด” เดวิสกล่าวอย่างจริงใจ จากนั้นเขาก็กล่าวเสริม “ไม่ใช่ว่าการพิสูจน์ข้อคาดการณ์ของรีมันน์เป็นเป้าหมายในชีวิตของอาจารย์ของท่านหรอกหรือ? กฏการกระจายตัวของจำนวนเฉพาะของแมร์แซนถูกแก้ไขแล้ว และเราได้เข้าใกล้มงกุฏแห่งโลกคณิตศาสตร์นี้ไปอีกขั้นแล้ว…แม้ว่ามันจะเป็นเพียงก้าวเล็กๆ! แต่ผมจำคำพูดที่ท่านกล่าวในรายงานวิชาการปีที่แล้วได้ ท่านบอกว่าถนนปลายทางของฟังก์ชันซีตาของรีมันนั้นมืดมน มันต้องใช้เทียนไขนับไม่ถ้วนเพื่อให้แสงสว่าง…ตอนนี้ไม้ขีดไฟอยู่ในมือท่านแล้ว”
เดอลีงย์จ้องมองเดวิสและเงียบไปสักครู่ก่อนจะคว้าวิทยานิพนธ์จากมือเดวิสมาในที่สุด
“บัดซบ!”
ในที่สุดนักวิชาการก็ไม่สามารถอดกลั้นความสนใจใคร่รู้ของตนได้อีก
“ข้อพิสูจน์ของทฤษฏีของโจว?” เดอลีงย์ขมวดคิ้ว
เขาเคยอ่านวิทยานิพนธ์แบบนี้มานับไม่ถ้วน และช่วงนี้มันก็พึ่งจะน้อยลง คนที่คิดว่าตนเองฉลาดมักจะเลือกโจทย์ที่ดูง่ายเสมอ แต่พวกเขาไม่เคยเริ่มแก้ปัญหาด้วยซ้ำ
ถ้าข้อคาดการณ์ของโจวได้รับการพิสูจน์ มันอาจช่วยการวิจัยของข้อคาดการณ์ของรีมันน์จริงๆ ท้ายที่สุดแล้วพฤติการณ์ของฟังก์ชันซีตาของรีมันก็เกี่ยวข้องกับความถี่ของจำนวนเฉพาะอย่างใกล้ชิด สมมติฐานของรีมันน์นั้นพูดถึง ζ(s)=0
เมื่อเดอลีงย์อ่านชื่อผู้เขียน เขาก็ช็อค
lu·zhou？
คนจีน? หรือเชื้อสายจีน?
มีนักคณิตศาสตร์ที่โดดเด่นค่อนข้างมากในเอเชีย แต่เขาไม่เคยได้ยินชื่อนี้มาก่อน…
หัวใจเขาอดรู้สึกดูถูกผู้เขียนไม่ได้ อย่างไรก็ตามเมื่อเขารู้ว่าเดวิสจะไม่มีทางหลอกเขาด้วยวิทยานิพนธ์โง่ๆ เดอลีงย์จึงอ่านต่อ
หนึ่งนาทีผ่านไป…
ห้านาทีผ่านไป…
สิบนาทีผ่านไป…
เดอลีงย์ยังคงอ่านอยู่ในตำแหน่งเดิมตลอดเวลา สายตาของเขาจับจ้องไปที่หน้าแรกอย่างเคร่งเครียด เขาไม่มีแผนจะเปลี่ยนหน้าเลย
เดวิสควบคุมลมหายใจของตนเมื่อเห็นท่าทางของศาสตราจารย์เดอลีงย์ เขาไม่อยากรบกวนความคิดของเดอลีงย์
ยิ่งเดอลีงย์อ่านมากเท่าไหร่ สีหน้าเขาก็จริงจังขึ้นเท่านั้น
และอีกห้านาทีผ่านไป…
เขาเอากระเป๋าเดินทางพิงกำแพง แต่เขาก็ยังคงเงียบ จากนั้นเดอลีงย์ก็ถือกระดาษ A4 แล้วเดินเข้าห้องหนังสือก่อนจะปิดประตู
เดวิสถอนหายใจด้วยความโล่งอก ในที่สุดไหล่ที่แข็งเกร็งของเขาก็ผ่อนคลายลง เขานั่งอยู่บนโซฟาห้องนั่งเล่นอย่างลวกๆ
ตัดสินจากประสบการณ์หลายปีของตน ความแรงที่ศาสตราจารย์เดอลีงย์ปิดประตูนั้นเกี่ยวข้องกับความสำคัญของวิทยานิพนธ์
ถ้ามันเป็นวิทยานิพนธ์ขยะ เขาก็จะไม่ปิดห้องหนังสือ
เมื่อเดอลิงย์เข้ามาในห้องหนังสือ เขาก็หยิบกระดาษออกมาแล้วเริ่มตรวจสอบการคำนวณในวิทยานิพนธ์
การคำนวณของผู้เขียนนั้นชัดเจน มีเหตุผลและแม่นยำ วิธีการพลิกแพลงใช้ยังฉลาดมากจนเดอลีงย์ไม่สามารถหาข้อผิดพลาดได้เลย
เดอลีงย์ไม่สามารถหาได้แม้กระทั่งจุดที่ต้องแก้ไข
สิ่งที่ทำให้เขาสับสนก็คือ นอกจากภาษาอังกฤษที่ไม่ดี กระบวนการโต้แย้งนั้นไร้ที่ติ มันดูไม่เหมือนผู้แต่งที่มาใหม่เลย…
มันราบรื่นเกินไป
ฉันไม่อยากเชื่อเลยว่าวิทยานิพนธ์จะราบรื่นขนาดนี้
เขาอยากจะเชื่อว่ามันมีข้อผิดพลาดในวิทยานิพนธ์ห้าหน้านี้!
บางทีฉันอาจพลาดข้อผิดพลาดนั้นไป?
นี่มันน่าสนใจ
หนึ่งชั่วโมงผ่านไป
หลังจากเดอลีงย์อ่านการคำนวณบรรทัดสุดท้าย เขาเงียบไปนานมาก จากนั้นเขาก็วางวิทยานิพนธ์ไว้ข้างกระดาษทดก่อนจะถอนหายใจและพึมพำภาษาฝรั่งเศษ “ยอดเยี่ยม”
ชั่วโมงก่อน เขายังมีข้อกังขาอยู่ในใจ
อย่างไรก็ตามหลังจากอ่านอีกครั้ง เขาก็มั่นใจว่าวิทยานิพนธ์ห้าหน้านี้ไม่มีปัญหา
เขาไม่สามารถคิดถึงคำอื่นได้เลยนอกจากคำว่ายอดเยี่ยม
เดอลิงย์อยากพบผู้เขียนวิทยานิพนธ์นี้มาก อย่างไรก็ตามมันไม่มีโอกาสอันใกล้นี้เลย หลังจากกลับมาจากวันหยุดที่ฝรั่งเศษ เขาก็ต้องเข้าร่วมโปรเจ็ควิจัยอันใหม่ของพรินซ์ตันซึ่งใช้เวลาหลายเดือน
บางทีวิทยานิพนธ์นี้อาจกระตุ้นความสนใจของอาจารย์เขาก็ได้
เขารู้ว่าความเป็นไปได้นั้นต่ำ เพราะอาจารย์ของเขาไม่ได้ศึกษาคณิตศาสตร์มาหลายปีแล้ว
เดวิสกำลังเดินไปเดินมาในห้องนั่งเล่น สุดท้ายเขาก็หันไปสนใจตู้ปลาที่อยู่ข้างตู้ห้องนั่งเล่น เขาใช้นิ้วเคาะตู้แล้วเล่นกับปลาทองฆ่าเวลา
ทันใดนั้นเองประตูห้องหนังสือก็ถูกเปิดออกและเดอลีงย์ก็เดินออกมาพร้อมกับวิทยานิพนธ์ในมือ
เดวิสรีบเข้าไปถามทันที “เป็นไงบ้าง?”
ขณะที่เดอลีงย์เอาวิทยานิพนธ์ใส่ในกระเป๋าเดินทาง เขาก็ตอบโดยไม่เงยหน้าขึ้น “ฉันต้องใช้เวลา ฉันให้คำตอบในหนึ่งอาทิตย์”
เมื่้อเดวิสได้ยินเขา เขาก็กลั้นหายใจชั่วครู่เพราะเขาตื่นเต้นเกินไป
เขาทำงานกับเดอลีงย์มาหลายปีแล้วจนเขาเข้าใจนิสัยของศาสตราจารย์อย่างสมบูรณ์
ถ้าวิทยานิพนธ์ไม่ได้ถูกยัดใส่เครื่องทำลายเอกสารของศาสตราจารย์ มันก็หมายความว่าเขาไม่ได้พบปัญหาในวิทยานิพนธ์ ถ้าเขาไม่ได้ส่งวิทยานิพนธ์คืนเดวิส มันก็หมายความว่าเนื้อหาของวิทยานิพนธ์ดึงดูดความสนใจของเขา!
เวลาหนึ่งสัปดาห์ไม่เท่าไหร่เลย
มันเป็นไปไม่ได้ที่บรรณาธิการทางวิชาการจะตรวจสอบวิทยานิพนธ์อย่างรวดเร็ว การตรวจสอบและพิจารณาซ้ำๆเป็นสิ่งจำเป็น นี่ไม่ใช่แค่ความรอบคอบกวดขันของนักคณิตศาสตร์เท่านั้น แต่ยังเป็นของนักวิชาการด้วย มันเป็นความเคารพขั้นต่ำของสาขาการศึกษา!
โจทย์คณิตศาสตร์ระดับโลกกำลังจะถูกแก้
คุณค่าทางวิชาการของ[Mathematics Chronicle]จะดีขึ้นอย่างไม่ต้องสงสัย
ส่วนตัวเดวิสเองนั้น…
จะมีอะไรดีกว่าการได้พิสูจน์การทำงานของตนในฐานะบรรณาธิการด้านเทคนิคนอกจากการงมเข็มในมหาสมุทรอีกล่ะ?
